زگیل تناسلی یکی از شایع ترین بیماری های مقاربتی است که توسط ویروس پاپیلوم انسانی ایجاد می شود. این بیماری به صورت ضایعات و توده های پوستی در ناحیه تناسلی ظاهر می شود و می تواند باعث درد، خارش، سوزش و ناراحتی در هنگام مقاربت شود. شیوع زگیل تناسلی در سال های اخیر رو به افزایش بوده است. اگرچه این بیماری در مواقعی خود به خود بهبود می یابد ولی درمان به موقع آن ضروری است زیرا می تواند منجر به عفونت های ثانویه، ناباروری، سرطان دهانه رحم و سایر عوارض شود. روش های مختلف دارویی و جراحی برای درمان زگیل تناسلی وجود دارد که انتخاب روش مناسب بستگی به نوع، محل و شدت ضایعات دارد. در این مقاله به بررسی انواع روش های درمان زگیل تناسلی، مزایا و معایب هر روش و توصیه های پس از درمان خواهیم پرداخت.
زگیل تناسلی و نشانه های ایجاد آن
زگیل تناسلی نوعی عفونت مقاربتی (STI) است که باعث ایجاد زگیل (برجستگی های کوچک) در داخل و اطراف اندام تناسلی و راست روده می شود. سویه‌های خاصی از ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) باعث ایجاد زگیل تناسلی می‌شوند. در حالی که هیچ درمانی برای خود HPV وجود ندارد، شما می‌توانید زگیل تناسلی را درمان کنید.
زگیل تناسلی از طریق رابطه جنسی واژینال، مقعدی یا دهانی به افراد دیگر انتقال داده می‌شود.فقط 10% از راه های دیگر انتقال داده می شود.
زگیل‌ها مانند زائده‌های خشن، به رنگ پوست یا خاکستری مایل به سفید روی پوست شما هستند. زگیل‌های تناسلی اغلب ظاهری شبیه به گل کلم دارند، اما بعضی از آنها صاف هستند. زگیل تناسلی معمولاً دردناک نیست. زگیل تناسلی گاهی اوقات باعث می‌شود:
- خونریزی خفیف
- احساس سوزش
- درد و ناراحتی
- خارش یا سوزش ناحیه تناسلی
برخی از زگیل‌ها بسیار کوچک هستند. با این حال، معمولاً می‌توانید آنها را احساس یا مشاهده کنید. گاهی اوقات زگیل‌ها به صورت دسته جمعی در کنار هم قرار می‌گیرند یا بسیار بزرگ می‌شوند و ظاهری ساقه مانند به خود می‌گیرند. از این رو درمان به موقع زگیل تناسلی بسیار حایز اهمیت است.
چگونه از زگیل تناسلی پیشگیری کنم؟
اگر از نظر جنسی فعال هستید، می توانید این اقدامات را برای محافظت از خود در برابر ابتلا یا انتشار HPV، زگیل تناسلی و سایر بیماری‌های مقاربتی انجام دهید:
- از کاندوم استفاده کنید.
- واکسن HPV بزنید.
- آزمایشات معمول و هر گونه درمان لازم برای بیماری‌های مقاربتی را انجام دهید.
- اگر به HPV یا زگیل تناسلی مبتلا هستید به شرکای جنسی خود بگویید تا بتوانند آزمایش و درمان شوند.
- با یک شریک جنسی تک همسر باشید یا تعداد شرکای خود را محدود کنید.
آیا واکسنی برای پیشگیری و درمان زگیل تناسلی وجود دارد؟
واکسن HPV می‌تواند از شما در برابر انواع خاصی از HPV، از جمله آن‌هایی که باعث زگیل تناسلی و برخی سرطان‌ها می شوند، محافظت کند. بیش از 100 نوع مختلف HPV وجود دارد. حتی اگر نوعی از HPV را دارید که باعث زگیل تناسلی می‌شود، واکسن می‌تواند شما را در برابر سایر گونه‌های جدی‌تر محافظت کند.
افراد تا 45 سال برای محافظت در برابر HPV باید واکسینه شوند. HPV شایع ترین STI است و می تواند باعث ایجاد برخی سرطان‌ها و زگیل‌های تناسلی شود. با پزشک خود مشورت کنید تا ببینید آیا واجد شرایط واکسن HPV هستید یا خیر.
روش‌های جلوگیری از انتقال بیماری‌های زگیل تناسلی
حتما قبل از برقراری رابطه جنسی به شریک خود بگویید که زگیل تناسلی دارید تا بتوانید با همکاری یکدیگر از انتقال آن جلوگیری کنید.
برای جلوگیری از انتقال زگیل تناسلی در صورتی که متوجه شدید که این بیماری را دارید، می‌توانید اقدامات زیر را انجام دهید:
1. تشویق کنید شریک جنسی خود با یک پزشک متخصص درباره واکسن HPV مشورت کند. اکثر واکسن‌ها می‌توانند در برابر انواعی از ویروس HPV که منجر به زگیل تناسلی می‌شوند، ایمنی ایجاد کنند.
2. حتماً هنگام رابطه جنسی (دهانی، مقعدی و واژینال) از کاندوم یا دنتال دم استفاده کنید.
3. اگر زگیل قابل مشاهده‌ای دارید، از برقراری رابطه جنسی خودداری کنید (حتی با کاندوم). ممکن است در قسمت‌هایی که کاندوم آن را نمی‌پوشاند نیز زگیل وجود داشته باشد.
4. اجتناب کنید از سیگار کشیدن. خطر ابتلا به زگیل تناسلی و همچنین احتمال عود مجدد زگیل پس از درمان، وجود دارد
زگیل تناسلی چگونه تشخیص داده می شود؟
پزشک شما می‌تواند زگیل‌های تناسلی خارجی را با نگاه کردن به آنها تشخیص دهد و ممکن است برای تایید، بیوپسی را درخواست کند. تشخیص زگیل‌های داخلی چالش برانگیزتر است.
پزشکان از آزمایشات زیر برای تشخیص زگیل تناسلی استفاده می‌کنند:
- معاینه لگنی: ممکن است برای بررسی تغییرات دهانه رحم ناشی از زگیل تناسلی، آزمایش پاپ را به عنوان بخشی از معاینه لگنی انجام دهید. پزشک شما همچنین ممکن است کولپوسکوپی را برای بررسی و بیوپسی واژن و دهانه رحم انجام دهد.
- معاینه مقعد: پزشک شما از دستگاهی به نام آنوسکوپ برای بررسی داخل مقعد شما برای یافتن زگیل استفاده می کند.
راه های درمان زگیل تناسلی
درمان زگیل تناسلی می تواند گاهی طاقت فرسا باشد، اما نگران نباشید؛ راهکارهای درمانی موثری وجود دارد که می توانند به سرعت زگیل های مزاحم را از بین ببرند. اول از همه، داروهای ضد ویروسی و موضعی که پزشک تجویز می کند، معمولاً خیلی موثرند. با استفاده از این کرم ها و قطره ها، زگیل ها طی چند هفته خشک می شوند و محو می گردند. اگر داروهای موضعی موثر واقع نشدند، روش های جراحی مثل لیزر درمانی، سوزاندن زائده ها با الکتروکوتر، کرایوتراپی زگیل ها نیز گزینه های خوبی هستند. البته بعد از جراحی نیاز به مراقبت های ویژه ای دارید تا بهبودی سریعتر حاصل شود.
به طور کلی شیوه های رایج درمان اچ پی وی عبارتند از:
- پماد زگیل برای کنترل و درمان بیماری
- درمان با لیزر
- کرایوتراپی
- سوزاندن زائده ها با الکتروکوتر
- درمان خانگی
- دارو درمانی
- عمل جراحی
پماد برای درمان زگیل تناسلی
استفاده از پمادهای دارویی یکی از رایج ترین روش های درمان زگیل تناسلی است. پزشک معمولاً پمادهایی حاوی ترکیبات ضد ویروس و مواد شیمیایی را تجویز می کند تا به طور موضعی روی زگیل ها استفاده شود.
این پمادها با نفوذ به لایه های پوست و اثر بر روی ویروس HPV و سلول های آلوده، باعث از بین رفتن زگیل ها می شوند. البته این پمادها باید به طور مرتب و مداوم برای چندین هفته یا ماه استفاده شوند تا اثربخشی کامل داشته باشند. از جمله مهم ترین پمادهای درمان زگیل می توان به پمادهای حاوی پودوفیلین، ایمی کوئیمود و سینکلوویر اشاره کرد.
درمان زگیل تناسلی با لیزر
درمان زگیل تناسلی با لیزر یکی دیگر از روش های پر طرفدار برای از بین بردن ضایعات ناشی از این بیماری است. در این روش از انرژی لیزر برای تخریب بافت آسیب دیده استفاده می شود. برای انجام این ر.ش، پزشک ناحیه آسیب دیده را قبل از شروع روند درمان، بی حسی کرده و سپس با استفاده از دستگاه لیزر پرتوهای لیزری را روی ضایعات زگیل متمرکز می کند. لیزر CO2 و لیزر Er:YAG از جمله لیزرهای رایج برای این نوع درمان هستند. مزیت این روش نسبت به سایر روش های جراحی، این است که آسیب کمتری به بافت های اطراف میزند و دوره بهبودی سریعتری دارد. البته ممکن است عوارضی مانند درد، تاول، عفونت و جوش پس از عمل رخ دهد اما در مجموع درمان با لیزر برای زگیل هایی که با دارو درمانی یا سایر روش های غیر تهاجمی از بین نرفتند، مناسب است که نیاز به چندین جلسه درمان دارد.
کرایوتراپی برای درمان زگیل تناسلی
کرایوتراپی روشی موثر، سریع و بدون خون ریزی برای درمان زگیل تناسلی است که از سرمادرمانی استفاده می کند. در این روش، پزشک با استفاده از یک گاز مایع مخصوص، زگیل ها را منجمد می کند تا بافت آن ها از بین برود.
در کرایوتراپی، ابتدا ناحیه آلوده به زگیل بی حس می شود. سپس پزشک یک پروب فلزی سرد را که حاوی گاز مایع نیتروژن است، روی زگیل قرار می دهد. در اثر تماس با این پروب که بسیار سرد است، زگیل و بافت اطراف آن یخ زده و در نهایت نابود می شود.
سوزاندن زائده ها با الکتروکوتر
الکتروکوتری یکی دیگر از روش های درمان زگیل تناسلی است که طی آن زگیل ها با استفاده از جریان الکتریکی سوزانده و از بین می روند. در این روش، پزشک ابتدا ناحیه آلوده را بی حس می کند. سپس یک الکترود کوچک متصل به دستگاه الکتروکوتر را روی زگیل قرار داده و جریان الکتریکی کنترل شده ای را از طریق آن عبور می دهد. این جریان الکتریکی باعث تولید حرارت و سوزاندن بافت زگیل می شود. البته حرارت تولید شده بسیار محدود و تنها در ناحیه اطراف الکترود است و بقیه بافت های سالم آسیب نمی بینند.
درمان خانگی زگیل تناسلی
در کنار درمان های پزشکی، استفاده از برخی درمان های خانگی نیز می تواند در بهبود زگیل تناسلی موثر باشد. البته این روش های خانگی باید تنها با توصیه پزشک و به عنوان مکمل درمان های اصلی مورد استفاده قرار گیرند.
از جمله رایج ترین روش های خانگی درمان زگیل می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- استفاده موضعی از ژل آلوئه ورا به دلیل خاصیت ضدالتهابی و ترمیمی
- مصرف مکمل ویتامین A برای تقویت سیستم ایمنی
- استفاده از چای سبز به عنوان آنتی اکسیدان
- مصرف روغن درخت چای به دلیل خاصیت آنتی ویروسی
- پرهیز از مواد غذایی تحریک کننده و قندهای افزوده
- توجه به بهداشت فردی و پاکیزگی ناحیه تناسلی
دارو درمانی زگیل تناسلی
درمان دارویی زگیل تناسلی، گزینه مناسبی برای افرادی است که می خواهند به صورت سرپایی و بدون نیاز به مراجعه مکرر به کلینیک، این بیماری را درمان کنند. داروهای ضد ویروسی موضعی مانند پودوفیلین و ایمیکوئیمود، با مهار تکثیر ویروس، باعث از بین رفتن تدریجی زگیل می شوند. البته این داروها باید به طور مرتب و مداوم به مدت چند هفته استفاده شوند تا اثربخش باشند. همچنین داروهای خوراکی مانند آسیکلوویر نیز می توانند سیستم ایمنی بدن را تقویت کنند تا خود بدن بتواند ویروس را مهار نماید. البته این داروها ممکن است عوارض جانبی داشته باشند.
بنابراین توصیه می شود قبل از شروع درمان با پزشک مشورت کنید تا بتوانید بهترین درمان را انتخاب کنید. در کل، درمان دارویی گزینه مناسبی برای افرادی است که می خواهند به سادگی و بدون دردسر زیاد، زگیل تناسلی خود را درمان کنند.
عمل جراحی
عمل جراحی برای درمان زگیل تناسلی گزینه مناسبی برای زگیل های بزرگ که با سایر روش ها قابل درمان نیستند، می باشد که می تواند به سرعت و به طور کامل زگیل ها را از بین ببرد. در فرایند این درمان، در اتاق عمل، پزشک ابتدا ناحیه آسیب دیده را بی حس می کند تا دردی حین عمل ایجاد نشود. سپس با استفاده از ابزارهای جراحی اختصاصی، زگیل را در کمتر از ۳۰ دقیقه برداشته و ناحیه را بخیه می زند. مزیت این روش نسبت به درمان های دارویی این است که احتمال بازگشت زگیل بسیار کم است . البته ممکن است برای چند روز درد و ترشحاتی در محل برش وجود داشته باشد. ولی در مجموع، عمل جراحی گزینه ای سریع و موثر برای التیام کامل زگیل تناسلی است و ارزش تحمل کمی درد و ناراحتی را دارد.
درمان قطعی ویروس HPV
هم اکنون درمان قطعی برای حذف کامل ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) وجود ندارد. اما روش هایی برای کنترل علائم زگیل تناسلی و کاهش احتمال عود مجدد آن وجود دارد. این روش ها شامل موارد زیر می شود:
- استفاده از روش های اصلاح مناسب مانند ماشین های اصلاح با شماره بالا به جای تیغ
- خودداری از خاراندن ناحیه تناسلی
- عدم خشک کردن ناحیه تناسلی با مالش
- عدم استفاده از لیف برای شستشوی ناحیه تناسلی
- کاهش موقت رابطه جنسی تا حذف کامل ضایعات
- پرهیز از رابطه جنسی غیر ایمن و بدون کاندوم
- معاینات دوره ای توسط خود فرد و همچنین پزشک با ابزار مناسب
با رعایت این نکات، می توانید از بروز مجدد زگیل تناسلی جلوگیری کنید و یا در صورت بروز، آن را کنترل کنید.
درمان قطعی زگیل تناسلی در زنان
لیزر CO2 درمانی می تواند یک روش مؤثر برای درمان قطعی زگیل تناسلی در زنان باشد. بر اساس یافته هایی که در مجله دانشکده پزشکی اصفهان درج شده است، میزان موفقیت لیزر CO2 در پاک سازی کامل زگیل تناسلی تقریباً دو برابر بیشتر از روش کرایوتراپی است. همچنین مطالعات نشان می دهد میزان عود زگیل در افراد تحت درمان با لیزر به مراتب کمتر از کرایوتراپی است. به عبارت دیگر، روش کرایوتراپی اغلب نیازمند جلسات بیشتری است و گاهی اوقات کاملاً بی اثر است؛ در حالی که لیزر CO2 معمولاً در همان جلسه اول منجر به حذف کامل زگیل و جلوگیری از بازگشت آن می شود.
بنابراین، لیزر CO2 می تواند به عنوان یک روش درمانی مؤثر و قطعی برای زگیل تناسلی زنان در نظر گرفته شود. البته انجام مطالعات بیشتر جهت تأیید نتایج ضروری است.
عوارض احتمالی درمان های مختلف
عوارض احتمالی درمان های مختلف زگیل تناسلی می تواند نگران کننده باشد، اما با آگاهی از آن ها می توانید بسیاری از این عوارض را به حداقل برسانید. در درمان های دارویی موضعی مانند پودوفیلین، خارش، سوزش، تحریک و خشکی پوست از عوارض شایع است. همچنین ممکن است به دلیل تماس طولانی مدت با دارو، واکنش های حساسیتی پوستی رخ دهد. درمان های دارویی خوراکی نیز می توانند منجربه عوارضی مانند تهوع، استفراغ، درد شکمی، کاهش اشتها و خستگی شوند. در روش های دیگر همچون لیزر، جراحی و کرایوتراپی، درد، تاول زدگی، عفونت و زخم از عوارض رایج به شمار می روند. البته با رعایت نکات بهداشتی پس از عمل می توانید از بروز بسیاری از این مشکلات جلوگیری کنید.
با مشورت با پزشک و آگاهی از عوارض احتمالی، می توانید درمان مناسب و ایمنی را برای زگیل تناسلی انتخاب کنید تا بتوانید علاوه بر اینکه زود خوب شوید، عوارضی هم نداشته باشید.
توصیه های پس از درمان برای جلوگیری از عود مجدد
برای جلوگیری از عود مجدد زگیل تناسلی پس از درمان، نکاتی وجود دارد که با رعایت آن ها می توانید به راحتی از بازگشت مجدد زگیل تناسلی پیشگیری کنید. برخی از این نکات عبارتند از:
- از روش های صحیح اصلاح موی ناحیه تناسلی استفاده کنید.
- از خاراندن و تماس زیاد ناحیه تناسلی بپرهیزید تا از آسیب مجدد جلوگیری شود.
- لباس های تنگ و چسبان که باعث اصطکاک و فشار بر ناحیه درمان شده می شود، استفاده نکنید.
- در صورت عفونت های قارچی یا باکتریایی، درمان سریع آنها ضروری است.
- از روابط جنسی ناایمن و داشتن شرکای متعدد جنسی پرهیز شود.
- حتی پس از التیام ظاهری زخم ها، حداقل به مدت یک ماه از رابطه جنسی خودداری شود.
- ماهیانه خودآزمایی برای تشخیص زودهنگام عود مجدد زگیل صورت گیرد.
کلام آخر
زگیل تناسلی یک بیماری شایع است که می تواند در صورت عدم درمان، منجر به عوارض جدی شود. اگرچه این بیماری در مواقعی خودش درمان می وشد، اما درمان به موقع و صحیح آن بسیار حائز اهمیت است. بنابراین توصیه می شود اگر هرگونه ضایعه مشکوک به زگیل تناسلی را مشاهده کردید، حتماً به بهترین متخصص زگیل تناسلی مراجعه کنید. پس از تشخیص، انتخاب روش درمانی مناسب بر اساس نظر پزشک و شرایط بیماری، می توانید از بازگشت مجدد زگیل و عوارض ناشی از آن جلوگیری کنید. همچنین پیگیری مرتب درمان و کنترل پس از دوره درمان نیز بسیار ضروری است تا از موفقیت آن اطمینان حاصل شود. با آگاهی و توجه به نکات یادشده می توانید به راحتی به سلامت تناسلی دست یابید.
سوالات متداول درمان زگیل تناسلی
آیا زگیل تناسلی قابل درمان است؟
اگرچه زگیل تناسلی بیماری ویروسی است که درمان همیشگی ندارد، اما روش های موثری برای درمان و کنترل علائم آن وجود دارد. روش های دارویی موضعی و خوراکی، لیزر درمانی، کرایوتراپی و جراحی، از جمله گزینه های درمانی هستند.
کدام روش درمانی بهتر است، دارویی یا جراحی؟
انتخاب روش درمان بستگی به اندازه، محل و شدت زگیل دارد. داروهای موضعی برای زگیل های سطحی مناسب ترند. روش های جراحی مثل لیزر نیز برای زگیل های عمیق و مقاوم به درمان توصیه می شود.
آیا زگیل تناسلی پس از درمان ممکن است عود کند؟
بله، احتمال عود زگیل وجود دارد. به همین دلیل پس از درمان باید نکات بهداشتی رعایت شود. معاینات منظم نیز برای تشخیص زودهنگام عود مهم است.
آیا درمان زگیل می تواند از ابتلای همسر به زگیل جلوگیری کند؟
بله، درمان به موقع زگیل در کاهش خطر انتقال آن به همسر موثر است. همچنین پرهیز از رابطه جنسی تا التیام کامل و استفاده از کاندوم توصیه می شود.
5چقدر طول می کشد تا زگیل تناسلی به طور کامل درمان شود؟
بسته به روش درمانی، دوره درمان 2 تا 6 هفته طول می کشد. البته پس از درمان نیز باید پیگیری های لازم برای اطمینان از عدم بازگشت زگیل انجام شود.
